صنعت مدرن

کلاهک دودکش

از جمله ارکان سیستم دودکش،موضوع کلاهک دودکش می باشد. با توجه به اینکه منتهی الیهِ رایزرِ لوله های دودکش در بام بواسطه ی نفوذ باد،وآب باران و برف،گردوخاک و حتی لانه گزینیِ پرندگان تحتِ تاثیرِ منفی قرار دارد، کلاهک دودکشلذا وجود پوشش و محافظِ استاندارد در محل خروج دود از لوله های دودکش در بام،بطوریکه عملیات تخلیه دود و آلاینده بطور روان انجام پذیرد از الزامات سیستم های تکمیلیِ تاسیساتِ ساختمان می باشد.

به همین منظور طراحی و ساخت کلاهک دودکش استاندارد از گذشته مورد توجه مهندسین تاسیسات و نیز سازمان نظام مهندسی می باشد.

همانطکر که اشاره گردید انواع کلاهک دودکش از گذشته تا زمان حال جهت تخلیه دود و آلاینده در بام ساختمانها مورد استفاده قرار می گرفته که به تفصیل در مورد تمامی مدل های متنوعِ کلاهک دودکش خواهیم پرداخت.

انواع دسته بندیِ کلاهک دودکش بطور کلی به شرح زیر می باشد(که هر یک از این دسته بندی های کلاهک دودش نیز دارای مدلهای متنوعِ چهار گوش و گرد می باشند که پس از نام بردن از هرنمونه به نامِ زیرمجموعه های مختلفِ آن نیز خواهیم پرداخت):

 
الف- کلاهک دودکش اچ:

انواع کلاهک دودکش اچ نیز به شرح زیر می باشد؛

1-کلاهک دودکش اچِ گرد.

2- کلاهک دودکش اچِ چهارگوش.

 
ب- کلاهک دودکش پره ای:

انواع کلاهک دودکش پره ای نیز به شرح زیر می باشد؛

1-کلاهک دودکش پره ای چهارگوش یا کلاهک دودکش ژاپنی.

2- کلاهک دودکش پره ای گرد.

 
پ- کلاهک دودکش طرح چینی.

انواع کلاهک دودکش طرح چینی نیز به شرح زیر می باشد؛

1-کلاهک دودکش طرحوچینی گرد.

2- کلاهک دودکش طرح چینی چهارگوش.

 
ت- کلاهک دودکش طرح آلمانی.

 
ث- کلاهک دودکش زانویی بازاویه بسته.

 
ج- کلاهک دودکش با پوشش نیم گرد.

 
چ- کلاهک گردان.

 

با توجه انواع مختلف  کلاهک دودکش که در بالا نام برده شده به تنوع و گستردگیِ انواع کلاهک دودکش می توان پی برد.اینک به تفصیل در مورد تمام انواع کلاهک دودکش که در بالا اسامی و مدل های آنها نام برده شد می پردازیم:

 
کلاهک دودکش اچِ گرد:

از قدیمی ترین انواع کلاهک دودکش می توان به کلاهک دودکش اچ گرد اشاره نمود.همانطور که از نام این کلاهک دودکش پیداست،ظاهر و ساختارِ این کلاهک دودکش به شکل حرفِ اچِ لاتین می باشد که بوسیله ی یک پایه که به این اچ متصل می شود هوای داخل لوله های دوکش به کلاهک دودکش منقل و از آنجا در هوای آزاد تخلیه می گردد. تمام مقاطع این کلاهک دودکش بصورت گرد و استوانه ای می باشد و از چهار قطعه ی گرد که اصطلاحاً بصورت دل تودل به هم چِفت و مونتاژ می شوند درست شده است.نکته مهم در ساخت این کلاهک دودکش این موضوع می باشد که تمامی اجزای این قطعاتِ گرد باید دارای قطری حداقل همسان با لوله ی اصلیِ دودکش که دود از آن خارج می شود باشد.زیرا هرگونه کاهش قطر در کلاهک دودکش باعث خفگیِ مسیر و اختلال در جریان مکش دود از کلاهک دودکش می گردد.پس باید از استفاده از هر تبدیلی که قطرش از قطرِ لوله ی اصلیِ دودکش کوچکتر است به شدت پرهیز نمود.(لازم به ذکر است استفاده از تبدیل برای بزرگتر کردنِ قطرِ لوله ی کلاهک دودکش منعی ندارد).

کلاهک دودکش اچ گرد را می توان از انواع ورق گالوانیزه،روغنی، سیاه، رنگی و حتی استیل برای مصارف خاص که محتویاتِ آلاینده آغشته به موادِ خورنده ی اسیدی می باشد،تولید نمود.ضخامت ورق کلاهک دودکش اچ گرد از هرنوع ورق که باشد به میزانِ قطرِ کلاهک دودکش اچ گرد بستگی دارد.بدیهی است هرچه قطر کلاهک دودکش اچ بالتر برود ضخامت ورق مصرفی نیز به همان نسبت افزایش می یابد. درصورت استفاده از ورق روغنی و سیاه برای ساخت کلاهک دوکش اچ گرد برای جاوگیری از استهلاکِ زودرس باید لزوماً بر سطح آن از پوششِ رنگ کوره ای استفاده نمود تا در اثر گرم و سردشدنهای مکرر از داخل و نیز عوامل فرسایشیِ بیرونی و طبیعی، کلاهک دودکش اچ گرد به سرعت مستهلک و پوسیده نگردد و عمر مفید آن افزایش یابد.

نقاط اتصالِ قطعات کلاهک دودکش اچ گرد در ضخامت های ورقِ پایین بوسیله نقطه جوش و در ضخامتهای بالای ورق بوسیله ی جوشِ co2 و یا دستگاه جوشکاری بصورت تمام جوش(فول جوش) به هم متصل شده و ساختِ ساختار کلاهک دودکش اچ گرد تکمیل می گردد.

کلاهک دودکش اچ گرد به دو صورت در محل خود جانمایی و نصب می گردد.طریق اول به روش همپوشانیِ لوله ی دودکش به وسیله ی پایه ی کلاهک دودکش اچ گرد می باشد که به این روش،روشِ اُوِرلپ نیز اطلاق می شود.نوعِ دیگرِ نصب کلاهک دودکش اچ کرد که بیشتر در قطرها و ضخامت های بالا مورد استفاده قرار می گیرد،استفاده از فلنچ در نقطه ی اتصال پایه کلاهک دودکش اچ گرد به لوله ی دودکش می باشد.

از جمله موارد مهم و ضروری که باید در زمان نصب کلاهک دودکش اچ گرد در نظر گرفت این است که ارتفاع نصب کلاهک دودکش اچ از سطح بام حداقل باید یک و نیم متر باشد تا عملیات تخلیه دود با مکش بیشتری از نقطه ی اوج کلاهک دودکش اچ صورت پذیرد و قدرت مکش کلاهک دودکش به بیشترین میزان و در نتیجه راندمان مکش به بالاترین سطح ارتقا یابد.

در صورتیکه لوله های دودکش چهارگوش باشند برای استفاده از کلاهک دودکش اچ گرد باید از یک تبدیلِ چهارگوش به گرد استفاده نمود که به راحتی کلاهک دودکش اچ گرد را بر روی آن نصب نمود.

در سطح بام (بامِ مسطح یا بام شیبدار)یا حتی دیواری که کانال دودکش از آن خارج شده می توان کلاهک دودکش اچ چهارگوش را نصب نمود.

 

 
کلاهک دودکش اچ چهارگوش

این کلاهک دودکش نیز از کلاهک های سنتی اما استاندارد می باشد که به وفور در بام ها جهت حفاظت دهانه خروجیِ لوله های دودکش از گزند انواع آسیبها و تخریبات مختلف از جمله آب باران،برف و... بکار می رود.

کلاهک دودکش اچ چهارگوش در منتهی الیهِ کانال های چهارگوشِ دودکش که از داخل موتورخانه،شومینه یا بخاری گازی به سمت بام آمده اند قابل نصب و کاربرد می باشد.ساختار این کلاهک دودکش بصورت حرف اچ لاتین اما با مقطع چهارگوش می باشد که بواسطه ی پایه مکعبی هوای داخل کانال چهارگوشِ دودکش را به سمت بیرونِ کلاهک دودکش اچ چهارگوش هدایت می کند.

در کلاهک دودکش اچ چهارگوش نیز ابعاد پایه و خروجی های کلاهک دودکش نباید از ابعاد کانالهای اصلیِ دودکش کمتر باشد که در جریان مکش دود و آلاینده اختلال ایجاد نگردد.

جنس و مَتریالی که برای کلاهک دودکش اچ چهارگوش بکار می رود از انواع ورق گالوانیزه،روغنی،سیاه،رنگ و نیز گاهی بنا به ضرورت از استیل می باشد.در مورد ضخامت ورقِ این کلاهک دودکش نیز می توان از یک فرمول کلی استفاده نمود که هرچه ابعاد و میزان دودِ خروجی از کانال دودکش بیشتر باشد،ضخامت ورق مصرفی برای ساخت کلاهک دودکش اچ چهارگوش نیز بالا می رود.در صورت استعمالِ ورق روغنی یا سیاه در ساخت کلاهک دودکش اچ چهارگوش حتما باید از پوشش رنگ کوره ای بر سطحِ این کلاهک دودکش بهره برد،تا کلاهک دودکش در اثر حرارت و برودتهای مکرر و نیز عوامل طبیعی چون باران و...،به سرعت پوسیده و مستهلک نشود.

درصورتیکه کلاهک دودکش اچ چهارگوش با ورق نیمه ضخیم و کم ضخامت ساخته شود،روند ساخت آن بصورت اتصالاتِ کانال چهارگوشِ هوا می باشد، اما اگر برای ساخت کلاهک دودکش بخواهیم از ورق ضخیم استفاده کنیم سیستم اتصالِ قطعاتِ کلاهک دودکش اچ بصورت فول جوش(تمام جوش) خواهد بود.

کلاهک دودکش اچ چهارگوش نیز به دوصورت همپوشانی و فلنچی بر روی نقطه ی انتهاییِ کانال اصلیِ دودکش نصب و جانمایی می شود.

جهت نصب کلاهک دودکش اچ چهارگوش رعایت حداقل ارتفاعِ یک ونیم متری از کف یا سطح بام الزامی می باشد تا عملیات مکشِ دود با تمام ظرفیت انجام پذیرد.

کلاهک دودکش اچ چهارگوش را هم در بام(بام مسطح یا بام شیب دار) و هم بر روی دیواری که کانال یا داکتِ دودکش از آن بیرون آمده می توان نصب نمود.
 

کلاهک دودکش پره ای
الف- کلاهک دودکش پره ای چهارگوش:

این کلاهک دودکش از جمله پُرکاربردترین انواع کلاهک دودکش می باشد. با توجه به نوع ساختار و شکل ظاهریِ این کلاهک دودکش که از چندین پره موازی بصورت گریلی تشکیل شده،نام این کلاهک دودکش را کلاهک دودکش پره ای نامیده اند.

پره های Z شکلِ هر لایه از کلاهک دودکش پره ای چهارگوش،با حالت مخالف با ورود آب و گردوخاک تعبیه شده است تا کلاهک دودکش پره ای در برابر نفوذ آب باران،برف و گردوعبار و دیگر عوامل فرسایشی بصورت کامل مقاوم باشد، بطوریکه به همین دلیل نامِ این کلاهک دودکش را کلاهکِ ضدآب نیز می نامند.

کلاهک دودکش پره ای چهارگوش از جنس انواع ورق روغنی،سیاه،رنگی، گالوانیزه و گاهی از ورق استیل ساخته می شود.علت استفاده از جنس ورق استیل برای کلاهک دودکش پره ای چهارطرفه نیز نوع آلاینده یا دودی که ناشی از فعل و انفعالات شیمیاییِ اسیدی و خورنده  از لاین دودکش خارج می شود می باشد.در این رابطه از دو نوع ورق استیل باعیار 304 و 316 برای ساخت کلاهک دودکش پره ای چهارطرفه استفاده می گردد.

در صورتیکه از ورق روغنی یا سیاه برای ساخت کلاهک دودکش پره ای استفاده گردد لزوماً باید از پوشش رنگ کوره ای پودری استاتیک در دوطرفِ درونی و بیرونیِ کلاهک دودکش استفاده گردد تا کلاهک دودکش در برابر تماس با آب باران و برف و یا هر نوع رطوبت دیگری به سرعت مستهلک نگردد.استفاده از رنگ کوره ای بر روی سطوح کلاهک دودکش در هر دو طرفِ کلاهک دودکش باعث می شود کلاهک دودکش از قسمت داخلی که در اثر سردوگرم شدنهای متوالی با واکنشهای میعانی مواجه است در زمان کوتاه دچار اکسیدگی و زنگ زدگی نشود.

ضخامت ورق مصرفی برای ابعاد معمولی و پایینِ کلاهک دودکش یک میل و پایینتر می باشد اما در ابعاد بزرگ این ضخامت تا دومیل نیز قابل افزایش است.

ارتفاع استاندارد پایه ی کلاهک دودکش پره ای،در حد 30 سانتیمتر است که این ارتفاع نیز بنا به ضرورت و تاکید مهندس تاسیسات یا نظام مهندسی قابل تغییر و افزایش است.

تعداد پره های کلاهک دودکش پره ای نیز در حالت معمولی 4 عدد در نطر گرفته می شود،اما این تعداد نیز بنا به سفارش کارفرما قابل افزایش می باشد.

پس همانطور که اشاره شد کلاهک دودکش پره ای بصورت کاملا سفارشی و  بدون محدودیت در ابعاد،سایز و تعدادِ پره،ساخته و عرضه می گردد.

از کلاهک دودکش پره ای برای مکش و تخلیه آلاینده های سیستم های دودکش موتورخانه ها ،شومینه ها،هودصنعتی،آبگرمکن،بخاری های گازی و نفتی  استفاده می گردد.

لازم به ذکر است کلاهک دودکش پره ای چهارطرفه، علاوه بر کاربردِ کلاهک دودکش،برای مکش هوای لوله های ونت تاسیسات ساختمان و نیز جهت تعدیل هوای داخل اتاقک دستگاههای هواساز و نیز اتاق آسانسور،بعنوان لوور هوارسان استفاده می گردد.

در صورتیکه کلاهک دودکش پره ای چهارطرفه بر روی سطح صاف (در بام یا روی دیوار) قرار باشد نصب شود بر محیط پایینِ کلاهک دودکش پره ای چهارطرفه یک لبه سه سانتی ایجاد و روی این لبه به تعداد کافی جای پیچ تعبیه می کنیم تا به آسانی بتوان کلاهک دودکش پره ای را در محل مورد نظر نصب و تثبیت نمود.

در صورتی هم که قرار باشد کلاهک دودکش پره ای قرار باشد بر روی جایی بصورت اورلپ سوار شود باید از داخل پایه کلاهک دودکش پره ای یک لبه ی نبشی در ارتفاع 5 تا ده سانتیِ پایه ی کلاهک دودکش پره ای ایجاد شود تا کلاهک دودکش پره ای چهارطرفه در ارتفاع مورد نظر ترمزکرده و کلاهک دودکش در آن ارتفاع در محل خود جانمایی و تثبیت گردد.

تاج کلاهک دودکش پره ای چهارطرفه را نیز بصورت هشتی(دوشیبه مسطح) و نیز تک شیبِ مسطح ،همچنین دوشیبه قوسدار(بصورت کلاهک های ژاپنی) طراحی و تولید نمود.

با توجه نمای ظاهریِ زیبا،شیک و دکوراتیوِ کلاهک دودکش پره ای چهارطرفه، استفاده از آن در بام های شیبدار و مسطح و نیز روی لبه ی دیوارها،جلوه ای زیبا به ساختارِ کلیِ بام و نما می دهد.به همین منطور برای زیباتر جلوه دادنِ کلاهک دودکش پره ای در پشت بام ها،از رنگ های متنوع و شیک می توان بهره جست تا زیباییِ محیط مضاعف گردد.
 

ب-کلاهک دودکش پره ای گرد:

ساختار این کلاهک دودکش بصورت مقطع گرد طراحی و ساخته می شود. کلاهک دودکش پره ای از یک پایه استوانه ای و تعدادی پره ی گریلیِ گِرد در بالای پایه و یک کلاهِ مخروطی بعنوان تاج کلاهک دودکش تشکیل شده است.از این کلاهک دودکش بر روی لوله های دودکش موتورخانه با مقطع گرد استفاده می شود.

ساختار شکیل و زیبای این کلاهک دودکش باعث کاربرد آن در بام ساختمان های شیک گردیده است.

این کلاهک دودکش از انواع ورق از قبیل روغنی،سیاه،گالوانیزه،رنگی و حتی استیل قابل ساخت می باشد.

با توجه به ساخت سفارشیِ این کلاهک دودکش ،لذا محدودیتی در انتخاب نوع  ورقِ مصرفی یا قطرِ مورد نظرِ کارفرما وجود ندارد و این کلاهک دودکش از هرجنس و با هر قطر و هر تعدادی قابل ساخت و ارایه می باشد.

ارتفاع پایه و تعداد پره های این کلاهک دودکش بر اساس محاسبات دقیق بصورت استاندارد تولید می گردد تا در جریان تخلیه و مکش دود و آلاینده احتلالی بوجود نیاید.

در صورتیکه از ورق یک میل و کمتر برای ساخت این کلاهک دودکش استفاده گردد نقاط اتصالِ این کلاهک دودکش بصورت نقطه جوش و اگر ضخامت ورق بالاتر از یک میل باشد از جوش با الکترودِ جوشکاری استفاده می شود،

اگر نوع آلاینده از فعل و انفعالات شیمیایی،اسیدی و خورنده باشد،برای جلوگیری از استهلاک زودرسِ کلاهک دودکش از ورق استیل نگیر با عیار 316 استفاده می گردد.

در صورت استفاده از ورق روغنی یا سیاه برای ساخت کلاهک دودکش پره ای گرد،برای جلوگیری از پوسیدگی در برابر عوامل فرسایشیِ طبیعی و غیرطبیعی از پوشش رنگ کوره ای(بصورت دورورنگ) بر سطوح این کلاهک دودکش استفاده می شود تا کلاهک دودکش در برابرِ سردوگرم شدنه ای متوالی و آب باران و برف به سرعت اکسیده و مستهلک نگردد.

کلاهک دودکش پره ای گرد به دو صورتِ فلنچی و اُورلپ به قطعه ی زیری و پایه ای که قرار است روی آن قرار گیرد متصل می شود.

برای استحکام بیشترِ این کلاهک دودکش حتما باید تمامی نقاط اتصال به هم با جوش یا نقطه جوش متصل شوند تا آب باران و برف یا موارد دیگر از طریق منافذِ احتمالیِ نقاط اتصالِ کلاهک دودکش به درون لوله ی اصلی دودکش رخنه نکند.

نوعِ ایستاییِ پره های کلاهک دودکش و همچنین فواصل پره های کلاهک دودکش گردِ پره ای در محل خود به گونه ای است که از نفوذ آب،گردوخاک و پرندگان به داخل محفظه ی این کلاهک دودکش جلوگیری به عمل می آید و این کلاهک دودکش در برابر عوامل فرسایشی و تخریبی مصون می باشد.

کلاهک دودکش پره ای گرد را بر روی انواع بام از قبیل سطوحِ مسطحِ و شیبدارِ بام ها و نیز روی دیوارهای جانبی به راحتی نصب می کنند.

از کلاهک دودکش پره ای گرد برای تخلیه آلاینده و دودِ دودکشهای موتورخانه،شومینه ها،هودهای صنعتی و فانتزی،آبگرمکن ها،بخاری های خانگی و صنعتی و مواردی از این قبیل استفاده می گردد.

بام این کلاهک دودکش را می توان هم بصورت مخروطی و هم بصورت مسطح  طراحی و تولید نمود.

 
 

کلاهک دودکش طرح چینی
الف- کلاهک دودکش طرح چینی گرد:

مقطع و ساختار این کلاهک دودکش هم در پایه و هم در تاج کلاهک بصورت گرد طراحی و ساخته می شود.

پایه و تاج کلاهک دودکش چینی بصورت استوانه ای توخالی از جنس ورق با انواع ضخامت و نوع ،قابل ساخت و تولید می باشد.

از جمله ورق های مصرفی در ساخت کلاهک دودکش چینی انواع ورقِ گالوانیزه،سیاه،روغنی،آلومینیوم،رنگی و استیل می باشد.

در صورت استفاده از ورق روغنی یا سیاه در ساخت کلاهک دودکش چینی حتما باید کلیه ی سطوح بیرونی و داخلیِ این کلاهک دودکش با رنگ کوره ای پوشش داده شود تا کلاهک دودکش در برابر عوامل تخربیی چون آب باران و برف و علی الخصوص در مقابل سردوگرم شدن های متوالی دچار آسیب یا استهلاک نگردد.

در ساخت کلاهک دودکش چینی منع یا محدودیتی در میزان ارتفاع یا قطرِ پایه یا تاج کلاهک دودکشِ چینی وجود ندارد و چون این کلاهک دودکش بصورت سفارشی ساخته می شود لذا انتخاب نوع و ضخامت ورقِ مصرفی برای آن نیزکاملا در اختیارِ کارفرما می باشد.

در صورتیکه کلاهک دودکش چینی برای تخلیه دود و مواد آلاینده ی اسیدی و خورنده بکار رود لزوما باید از جنس ورق استیل نگیر با عیار 316 استفاده گردد تا کلاهک دودکش چینی سریع مستهلک نشده و مجبور به تعویضِ زودهنگامِ کلاهک دودکش نگردیم.

با توجه به شکل و ساختار تاج کلاهک دودکش که به شکل کلاه های چینی می باشد به این نوع کلاهک دودکش ، کلاهک دودکش چینی گفته می شود.

نکته ای که در ساخت کلاهک دودکش چینی باید در نظر گرفت اینستکه حتما باید قطر تاجِ کلاهک دودکش چینی از قطر پایه ی این کلاهک دودکش به میزانی بزرگتر باشد که امکان نفوذ آب به درون لوله و پایه ی کلاهک دودکش به هیچ عنوان وجود نداشته باشد.

تاج کلاهک دودکش چینی به وسیله رابط یا قیدهای محکم به پایه ی کلاهک دودکش متصل شده و تثبیت می گردد.

فاصله ی تاج کلاهک دودکش چینی از پایه ی این  کلاهک دودکش نیز باید طوری باشد که از طرفی آب باران و برف و... به داخل پایه ی کلاهک دودکش نفوذ نکند و از طرف دیگر آنقدرهم این فاصله کم نباشد که خروج دود و آلاینده با مشکل و اختلال مواجه شود.

با توجه به آزاد بودنِ فضای خالی بین تاج و پایه ی کلاهک دودکش چینی لذا باید برای عدم ورود پرندگان و یا موارد دیگر از طریق این فاصله یا خلا باید فکری نمود.به همین منظور این فضا با یک توری یا فنس مناسب پوشش داده می شود که هم تخلیه دود به راحتی انجام پذیرد و هم از تردد پرندگان و یا جانوران از طریق خلاءِ مربوطه جلوگیری گردد.

طریقه ی ارتباط پایه ی کلاهک دودکش طرح چینی به لوله ی رایزری که از موتورخانه به بام رسیده نیز به دوصورت فلنچی و اُورلپ می باشد.

اگر قطر و ضخامت ورق پایه کلاهک دودکش چینی پایین باشد به راحتی می توان با روش اُورلپ به این کار اقدام نمود،اگر ضخامت ورق و قطر پایه ی کلاهک دودکش زیاد باشد،برای استحکام و دوام و طول عمربیشترِ کلاهک دودکش چینی در محل اتصال،از فلنچ با نبشی فابریک استفاده می گردد.

خرید انواع کلاهک پشت بام از شرکت رحمتی